Değerli Araştırmacılar,
Günümüzde sağlık sistemleri; yaşlanan nüfus, kronik ve karmaşık hastalıkların artışı, sağlık personeli yetersizliği ve artan maliyetler gibi birçok zorlukla karşı karşıyadır. Bu durum, sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından ciddi kaygılara yol açmaktadır. Ayrıca, Avrupa genelinde sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan eşitsizlikler hem ulusal hem de uluslararası düzeyde devam etmekte ve bu durumun ekonomik etkileri giderek büyümektedir.
Bu tablo karşısında, yapay zekâ teknolojileri sağlık alanında köklü dönüşümler yaratma potansiyeli taşıyan önemli bir çözüm olarak öne çıkmaktadır. Örneğin, karmaşık biyolojik verileri analiz edebilen makine öğrenimi algoritmaları, öngörüsel sağlık modellerinin oluşturulmasına olanak tanımakta; böylece kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının uygulanabilirliği artmaktadır. Ayrıca yapay zekâ araçları, klinik deneyler öncesinde yeni ilaç ve tedavilerin potansiyel etkilerini simüle ederek umut vadeden molekülleri ve olası yan etkileri önceden belirleyebilmektedir. Bu sayede, hastalıkların önlenmesinden tanı ve tedaviye, kişiselleştirilmiş tıptan sağlık sistemlerinin verimliliğinin artırılmasına kadar birçok alanda yenilikçi çözümler geliştirilebilmektedir.
Avrupa Komisyonu, dijital sağlık alanında yapay zekânın güvenli, etik ve etkili bir şekilde kullanımını desteklemekte; bu teknolojilerin toplumsal fayda yaratacak şekilde benimsenmesini ve sürdürülebilir sağlık sistemlerinin oluşturulmasını hedeflemektedir.
Bu çerçevede Avrupa Komisyonu, sağlık hizmetlerinde yapay zekânın kullanımına yönelik bir rapor yayımlamıştır. Raporda, yapay zekânın sağlık sistemlerine entegrasyonunda karşılaşılan temel zorluklar ele alınmakta ve bu zorlukların aşılmasında etkili olabilecek uygulamalar değerlendirilmektedir. Özellikle kanser gibi kritik hastalıklar ve kırsal bölgelerde sağlık hizmetlerine erişimde eşitsizlikler gibi öncelikli alanlarda yapay zekânın nasıl bir rol üstlenebileceği değerlendirilmiştir.
Ayrıca Avrupa Komisyonu, yapay zekânın sağlık alanındaki projeleri nasıl şekillendirdiğine dair bir doküman yayımlamıştır. Bu doküman, yapay zekânın AB destekli projeler aracılığıyla sağlık alanındaki bilgi birikimini artırdığını ve karmaşık sorunlara yönelik yenilikçi çözümler sunduğunu göstermektedir. Bu projelerden elde edilen çıktılar, politika yapıcılar ve paydaşlar için önemli bir referans niteliği taşıyarak, yapay zekâ temelli yaklaşımların yaygınlaşmasını destekleyecek stratejik adımların atılmasına katkı sunmaktadır.
Öne çıkan bazı projeler:
📌FEMaLe: Endometriozisin erken teşhisine yönelik, doktorlara klinik karar alma süreçlerinde destek sağlayacak yapay zekâ tabanlı araçlar geliştirilmiştir.
📌MOOD: Veri bilimi ve modelleme tekniklerine dayanan açık erişimli bir platform aracılığıyla, Avrupa’nın bulaşıcı hastalıklara karşı erken uyarı kapasitesinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir.
📌GATEKEEPER: Yaşlılıkla ilişkili hastalıkların önlenmesi, yönetimi ve takibi amacıyla kişiselleştirilmiş sağlık hizmetleri sunan yapay zekâ destekli bir platform geliştirilmiştir.
📌EAR: Bireylerin sağlık durumunu izlemek amacıyla vücut seslerini analiz eden yapay zekâ tabanlı giyilebilir cihazlar geliştirilmiştir.
📌BMAI: Kanser teşhisinde tekrarlayan görevlerin otomasyonu için yapay zekâ çözümlerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
📌d3pm: Doğum öncesi malformasyonların tespiti amacıyla yapay zekâ destekli görüntü tanıma teknolojilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Yapay zekâ teknolojileri, Sağlık Kümesi 2025 yılı çağrıları ve 2026-2027 çağrıları kapsamında önemli bir yere sahiptir.
Sağlık Kümesi 2025 Yılı Çalışma Programı’nı ve Sağlık Kümesi 2025 Yılı Çağrıları Özet Bilgilerini inceleyebilirsiniz.
Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan Sağlık Kümesi 2026-2027 Yılı Taslak Çalışma Programı’nı inceleyebilirsiniz.
Sağlık Kümesi çağrılarına başvuru sürecinde TÜBİTAK Uluslararası İşbirliklerine Katılımı Özendirmeye Yönelik Destek ve Ödül Programları’ndan faydalanabilirsiniz.
Sağlık kümesi ile ilgili detaylı bilgi için Ufuk Avrupa Sağlık Kümesi sayfasını ve Avrupa Komisyonu resmi internet sayfasını inceleyebilirsiniz.
Güncel gelişmeler ve önemli duyurular hakkında bilgilendirilmek için Ufuk Avrupa E-bültenine abone olabilirsiniz.
“ncphealth@tubitak.gov.tr”
Ufuk Avrupa Sağlık Kümesi