Clean Industrial Deal Çağrısı ile Ufuk Avrupa’da Enerji ve Sanayi Çalışmalarında Yeni Dönem! – Çağrı Kapanış Tarihi: 15 Eylül 2026

Avrupa Komisyonu, 11 Aralık 2025 tarihinde Ufuk Avrupa 2026–2027 Ana Çalışma Programı’nı resmen kabul ederek, Avrupa Birliği’nin iklim, sanayi ve rekabetçilik politikalarını araştırma ve yenilik yoluyla destekleyen yeni finansman dönemini başlattı. Yeni çalışma programı, aynı zamanda Ufuk Avrupa sonrasında devreye alınması planlanan 10. Çerçeve Programı’na ilişkin önemli politika ve uygulama sinyalleri de içeriyor.

Toplam 14 milyar avroluk bütçeye sahip olan program, Avrupa’nın bilimsel ve teknolojik rekabet gücünü artırmayı hedeflerken, araştırma ve yenilik faaliyetlerinin en az %35’inin iklim hedefleriyle uyumlu olacak şekilde kurgulanmasını öngörüyor. Bu yaklaşım, Avrupa’nın 2050 yılına kadar karbon nötr ve iklim dirençli bir ekonomi olma hedefi doğrultusunda devreye alınan Clean Industrial Deal ve Net-Zero Industry Act başta olmak üzere, AB’nin iklim ve rekabetçilik politikalarının uygulanmasını doğrudan destekliyor.

2026–2027 döneminde Ufuk Avrupa’nın iklim eylemine ayıracağı toplam kaynağın yaklaşık 4,9 milyar avro seviyesinde olması bekleniyor. İklim harcamalarına en güçlü katkı ise, Bileşen II – Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet başlığı altında yer alan kümelerden gelecek.

Clean Industrial Deal ve özellikle Küme 5 altında açılacak çağrılar, Türkiye’deki paydaşların pazara yakın teknolojiler aracılığıyla Avrupa değer zincirlerine entegre olmasını, sanayide yeşil dönüşümü hızlandırmasını ve uluslararası rekabet gücünü artırmasını mümkün kılıyor. Bu dönem, Türkiye açısından özellikle yeni fasıl öncesihazırlık, stratejik ortaklıklar kurma ve belirli alanlarda liderlik üstlenme açısından da kritik bir zaman dilimi olarak öne çıkıyor.

Küme 5 – İklim, Enerji ve Mobilite

Yaklaşık 1,644 milyar avroluk tahmini iklim harcamasıyla Küme 5, Ufuk Avrupa 2026–2027 Çalışma Programı’nın en yüksek iklim bütçesine sahip kümesi olarak öne çıkmaktadır. Küme kapsamında iklim ve enerji odağında; iklim biliminin geliştirilmesi, enerji depolama çözümleri (bataryalar dâhil), yenilenebilir enerji üretimi, modern, esnek ve entegre enerji şebekeleri, karbon yakalama, kullanımı ve depolanması (CCUS) ile binalarda ve sanayide enerji verimliliğinin artırılması gibi geniş bir yelpazede faaliyetler desteklenmektedir. Ulaşım alanında ise Küme 5; kara, demir yolu, havacılık ve deniz taşımacılığı dâhil olmak üzere tüm ulaşım modlarında sıfır ve düşük emisyonlu çözümleri, elektrifikasyonu ve sürdürülebilir yakıtların geliştirilmesini öncelikli hedefler arasında konumlandırmaktadır.

Küme 5 İklim, Enerji ve Mobilite 2026-2027 Çalışma Programına buradan ulaşabilirsiniz.

Clean Industrial Deal (CID) Çağrısı-Ufuk Avrupa’da Yeni Bir Dönem: Yatay Eylemler

Avrupa Komisyonu’nun Clean Industrial Deal (Temiz Sanayi Anlaşması) Tebliğinde duyurduğu üzere, söz konusu politikayı desteklemek üzere Ufuk Avrupa Programı kapsamında Yatay Faaliyetler (Horizontal Activities)”olarak adlandırılan bir çağrıyı 18 Aralık 2025 tarihi itibariyle devreye alınmıştır.

Teknolojik Hazırlık Seviyesi ileri olan büyük ölçekli inovasyon çalışmalarını desteklemeye yönelik olan bu çağrının temel hedefi; yeni nesil "uygulamaya hazır" temiz teknoloji, temiz enerji ve sıfır emisyonlu üretim teknolojilerinin geliştirilmesi ve saha ölçeğinde uygulamaya geçirilmesini teşvik etmektir.

Bu yönüyle, CID çağrısı, klasik teknoloji geliştirme projelerinden ayrışarak;

• “Fit for deployment” (uygulamaya hazır) ve pazara hazır çözümleri,

• Gerçekçi iş planı ve pazara giriş stratejisi olan projeleri,

• Ar-Ge faaliyetleri ile Innovation Fund ve benzeri yatırım araçları arasında köprü kuran demonstratörleri önceliklendirmektedir.

18 Aralık 2025-15 Eylül 2026 tarihleri arasında açık kalacak olan çağrı başlığı altında 2 ana konu ele alınmaktadır. Bunlar: 

• İklim için temiz teknoloji: net sıfır enerji sistemleri, sıfır emisyonlu enerji üretimi ve piller ile yenilenebilir hidrojen gibi gelişmiş enerji depolama çözümleri 

• Enerji yoğun endüstrilerin karbondan arındırılması: karbon döngüsü yönetimi, temiz enerji entegrasyonu ve döngüsel endüstriyel süreçler olarak tanımlanmıştır.

Toplam 540 milyon avro bütçeye sahip Clean Industrial Deal çağrısı, klasik Ar-Ge projelerinden farklı olarak, pazara yakın, uygulanabilir, ölçeklenebilir ve yatırım çekme potansiyeli yüksek çözümleri hedeflemesi ile dikkat çekiyor. Avrupa Komisyonu bu çağrı ile “Temiz teknoloji geliştirmek yetmez; ölçeklenebilir, yatırım çekebilir ve sanayiye entegre çözümler görmek istiyoruz.” açık mesajını tüm üye devletlere vermektedir. 

CID’in Odaklandığı Alanlar

CID çağrısı, sanayi liderliğinde ve alt-üst (bottom-up) bir yaklaşımla şu alanlara odaklanıyor:

• Temiz teknolojilerin hızlandırılmış ticarileşmesi,

• Enerji yoğun sanayilerin (çelik, çimento, kimya, metal vb.) karbonsuzlaştırılması,

• Temiz enerji, sanayi ve ulaşım sistemlerinin birlikte dönüşümü,

• Avrupa’da üretim kapasitesinin ve stratejik özerkliğin güçlendirilmesi.

Bu yönüyle CID, yalnızca bir Ar-Ge çağrısı değil; Avrupa’nın sanayi politikasının finansmanla desteklenen uygulama aracı olarak konumlandırılıyor.

Söz konusu çağrı Ufuk Avrupa Programı kapsamında, Küme 4 (Dijital, Endüstri ve Uzay) ile Küme 5'in (İklim, Enerji ve Hareketlilik) ortak ve koordineli bir çalışması olarak ortaya çıkarılmıştır. 

CID çağrısı, 2026-2027 Yatay Faaliyetler Çalışma Programı içerisinde yer almaktadır.

CID’in Stratejik Yaklaşımı ve Türkiye Açısından Önemi

Türkiye açısından bu çağrı; çimento, demir-çelik, kimya, seramik, cam, alüminyum ve enerji ekipmanları gibi sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için önemli bir açılım sunuyor. CID kapsamında desteklenecek projelerde yalnızca teknik mükemmeliyet değil, aynı zamanda sağlam bir iş planı, pazar stratejisi ve sanayi liderliği aranması, Türkiye’deki özel sektör aktörlerinin bu çağrılarda güçlü bir konum elde edebileceğini gösteriyor.

Özellikle hidrojen, CCUS, elektrifikasyon, atık ısı geri kazanımı ve düşük karbonlu üretim teknolojileri gibi alanlarda Türkiye’nin mevcut pilot uygulamaları ve sanayi altyapısı, CID projelerinde “gösterim ve ölçekleme ortağı” rolünü öne çıkarıyor.

Clean Industrial Deal (CID) Hakkında:

Avrupa Birliği, Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal) ile çizdiği stratejik rotadan sapmadan, 2050 yılında dünyanın ilk iklim nötr kıtası olma hedefini kararlılıkla sürdürmektedir. Bu doğrultuda, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine kıyasla %55 azaltma, 2040 yılında ise %90 net emisyon azaltımı hedefleri, Avrupa’nın sanayi, enerji ve teknoloji politikalarının temel belirleyicisi olmaya devam etmektedir.

Ancak son yıllarda hızla artan enerji fiyatları, jeopolitik gerilimler ve arz güvenliği riskleri, Avrupa sanayisinin küresel rekabet gücünü ciddi biçimde zorlamaktadır. Bu tablo, yalnızca iklim hedeflerine ulaşmayı değil; aynı zamanda temiz teknolojilerin ölçeklenmesini, enerji yoğun sanayilerin karbonsuzlaşmasını, elektrik şebekeleri, depolama ve ulaşım altyapılarının modernizasyonunu da stratejik bir zorunluluk haline getirmiştir. Buna paralel olarak döngüsel ekonomi, sınırlı kaynakların etkin kullanımı, dışa bağımlılıkların azaltılması ve CO₂ emisyonlarının düşürülmesi açısından kilit bir öncelik olarak öne çıkmaktadır.

Bu çerçevede Avrupa Komisyonu, Avrupa’nın rekabetçiliğini yeniden inşa etmeyi amaçlayan Competitiveness Compass yaklaşımını ortaya koymuş; bu yaklaşım, Avrupa’yı geleceğin temiz teknolojilerinin, ürünlerinin ve hizmetlerinin geliştirildiği, üretildiği ve pazara sunulduğu küresel merkez haline getirmeyi hedeflemiştir. Draghi Raporu’nun da altını çizdiği üzere, Avrupa’nın rekabet gücünü ve dayanıklılığını artırmak için üç temel dönüşümsel öncelik belirlenmiştir:

1. İnovasyon açığının kapatılması,

2. Dekarbonizasyon ile rekabetçiliği birlikte ele alan ortak bir yol haritası,

3. Aşırı dış bağımlılıkların azaltılması ve stratejik güvenliğin güçlendirilmesi.

Bu stratejik yönelimin somut politika aracına dönüşmüş hali ise Clean Industrial Deal (CID) olmuştur. CID, Avrupa’nın sanayi ve altyapı yatırımlarını hedefli biçimde yönlendirerek; endüstriyel karbonsuzlaşmayı, dayanıklılığı, büyümeyi ve küresel rekabetçiliği aynı anda desteklemeyi amaçlayan yeni bir politika çerçevesi sunmaktadır. CID, iklim hedeflerine bağlılığı güçlü iş teşvikleriyle birleştirerek; temiz teknoloji ve enerji yoğun sektörlerde (çelik, çimento, kimya, metal vb.) öncü pazarlar (lead markets) yaratmayı, arz ve talebi eş zamanlı olarak canlandırmayı hedeflemektedir.

Bu yaklaşımda Araştırma ve Yenilik (R&I) merkezi bir rol üstlenmektedir. Avrupa Komisyonu’nun 2024–2029 dönemi siyasi öncelikleri kapsamında, araştırma ve yenilik faaliyetleri açık biçimde “Avrupa ekonomisinin kalbine” yerleştirilmiştir. Clean Industrial Deal de bu anlayış doğrultusunda, Ufuk Avrupa 2026–2027 Çalışma Programı altında yaklaşık 600 milyon Avro bütçeli, amiral niteliğinde bir yatay çağrı ile desteklenmektedir. Bu çağrı, araştırma projeleri ile Innovation Fund (AB Üyesi olmayan ülkeler katılım sağlayamamaktadır) gibi uygulama ve yatırım odaklı mekanizmalar arasında güçlü bir proje boru hattı (pipeline) oluşturmayı hedeflemektedir.

CID kapsamında açılan çağrının temel amacı; teknolojik mükemmeliyeti, pazar olgunluğu ve iş modeli gerçekçiliği ile birleştiren, “deployment’a hazır” yeni nesil temiz teknoloji ve karbonsuz sanayi demonstratörlerinin geliştirilmesini desteklemektir. Sanayi liderliğinde, pazar odaklı ve tabandan gelen (bottom-up) bir yaklaşım ile kurgulanan bu çağrı; temiz teknolojiler, enerji, ulaşım ve enerji yoğun sanayiler arasında çapraz sektör entegrasyonunu teşvik eden esnek bir yapı sunmaktadır.

Bu yönüyle CID, klasik Ar-Ge çağrılarının ötesine geçerek; iş planı, pazara hazırlık stratejisi, yatırım çekme kapasitesi, regülasyon uyumu ve ölçeklenebilirlik gibi unsurları projenin merkezine alan yeni bir Ufuk Avrupa yaklaşımını temsil etmektedir. Avrupa’nın iklim hedeflerini sanayi politikasıyla entegre eden bu yapı, yalnızca çevresel fayda değil; aynı zamanda rekabetçi, dayanıklı ve stratejik olarak özerk bir Avrupa sanayisi inşa etmeyi hedeflemektedir.

Çağrı Tablosu 

ETKİNLİKLER