Ruh Sağlığı Bozuklukları bireyin biliş, duygusal durum veya davranışlarında önemli ölçüde bozulmalar ile karakterizedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) paylaştığı istatistik bilgilerine göre 2019 yılında dünya genelinde 970 milyon kişi ruh sağlığı bozukluğu ile mücadele etmektedir. Nörogelişimsel bozukluklardan depresyona kadar geniş bir yelpazeye sahip olan bu rahatsızlıklar, yaşam beklentisinin azalması ile de ilişkilendirilmektedir. Ruh sağlığı bozukluklarının yalnızca semptomlara dayalı tedavi edilmesi, benzer belirtilere sahip bireylerde dahi moleküler düzeyde farklılıklar olabilmesi tedavide standardizasyonu zorlaştırırken, birden fazla bozukluğun bir arada görülmesi teşhis, tedavi ve yönetimi daha da karmaşık hale getirmektedir.
Yenilikçi Sağlık Girişimi (IHI), ilaç araştırmaları, medikal teknolojiler, biyoteknoloji, dijital sağlık ve aşı alanlardaki araştırma ve yenilik projelerine fon sağlayan bir kamu-özel sektör kurumsallaşmış ortaklığıdır. Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen IHI ve Yenilikçi İlaçlar Girişimi (IMI), zihinsel sağlık bozukluklarının biyolojik temellerini anlamak, teşhis ve tedavi yöntemlerini geliştirmek amacıyla yenilikçi projeler yürütmektedir. Beyin biyolojisini derinlemesine inceleyen bu çalışmalar, dijital yenilikler ve veri analizleriyle hastalıkların nedenlerini ortaya çıkarmayı hedefleyerek daha doğru teşhisler, gelişmiş tedavi stratejileri ve etkili müdahaleler sunmayı amaçlamaktadır.
Ufuk Avrupa Sağlık Kümesi, sağlık alanındaki yenilikçi araştırma ve geliştirme çalışmalarını desteklerken, ruh sağlığını öncelikli alanlardan biri olarak belirlemiştir. Ruh sağlığı, toplumsal refah ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu kapsamda, erken teşhis, tedavi ve önleme odaklı yenilikçi projelere destek sağlanmaktadır. Multidisipliner yaklaşımlar ile Avrupa’daki sağlık sistemlerini güçlendirmeyi ve ruh sağlığı bozukluklarının toplumsal etkilerini azaltmayı hedefleyen bu projeler, Mayıs ayında açılması planlanan Sağlık Kümesi 2025 yılı çağrılarında da önemli bir başlık olarak öne çıkmaktadır.
IMI ve IHI programları, ruh sağlığı alanındaki araştırmalara önemli ölçüde fon sağlamış olup, biyolojik mekanizmaların daha iyi anlaşılmasını, yeni tanı yöntemlerinin geliştirilmesini ve semptom farklılıklarının belirlenmesini destekleyerek, hastalar için daha iyi sonuçlar elde etmeyi hedeflemektedir. Aşağıda, programlar kapsamında desteklenen projelerden bazıları paylaşılmaktadır.
📌PRISM ve PRISM2: Nöropsikiyatrik Bozukluklarda Yeni Yaklaşım
Şizofreni, Demans (PRISM) ve Depresyon (PRISM2) rahatsızlıklarında sosyal işlev bozukluğu gibi yaygın semptomları hedef almıştır ve nöropsikiyatrik hastalıkların biyolojik temellerini keşfetmeyi amaçlamaktadır. Yeni dijital biyobelirteçler ve akıllı telefon tabanlı teknolojiler kullanarak, bu hastalıkların teşhis ve tedavisinde devrim yaratabilecek yenilikçi çözümler geliştirilmiştir.
📌RADAR-CNS: Kronik Hastalıkların İzlenmesinde Dijital Çözümler
Depresyon, Epilepsi ve Multipl Skleroz gibi kronik hastalıkları hedef alan bu proje, giyilebilir cihazlar ve akıllı telefon teknolojisini kullanarak hastaların durumunu sürekli izlemeyi amaçlamaktadır. Bu yenilikçi yaklaşım, tedaviye erken başlanmasını sağlayarak hastaların yaşam kalitesini ve iyileşme süreçlerini iyileştirmeyi hedeflemektedir.
📌EU-AIMS: Otizmde Kişiye Özel Tedavi Yöntemleri
Otizmin heterojen yapısı, etkili klinik denemeler geliştirmeyi zorlaştırmaktadır. Otizm spektrumundaki farklılıklar göz önünde bulundurularak, tanı ve klinik çalışmalar için özel araçlar ve yöntemler geliştirilmiştir. Bu proje, otizmli bireylerin farklı ihtiyaçlarına yönelik tedavi seçeneklerini iyileştirerek, genetik ve çevresel faktörlerin etkilerini daha iyi anlamayı hedeflemektedir.
📌NEWMEDS: Şizofreni ve Depresyon İçin Yenilikçi Tedavi Yöntemleri
Şizofreni ve depresyon gibi tedavi edilmesi zor, dünya çapında 320 milyondan fazla kişiyi etkileyen ciddi zihinsel hastalıklar için geliştirilen proje, bilimsel bulguları etkili tedavilere dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Akademi ve biyofarmasötik sektörlerden bilim insanlarını bir araya getiren bu proje, şizofreni ve depresyon tedavisi için yeni ilaç geliştirme yöntemleri sunmayı hedeflemektedir.
📌AIMS-2-TRIALS: Otizm Spektrum Bozuklukları İçin Yeni Tedavi Yöntemleri
AIMS-2-TRIALS projesi, otizm spektrum bozuklukları (OSB) olan bireyler için yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi, test edilmesi ve uygulanmasını amaçlamaktadır. Proje, OSB tedavisi için biyolojik işaretler ve tedavi yöntemlerini doğrulamak amacıyla global bir klinik deneme ağı kurmayı hedeflemektedir. Ayrıca, proje her aşamada hasta grupları, akademik araştırmacılar ve ilaç şirketlerinin işbirliğiyle hedeflenmiş ve etkili tedavi yaklaşımları oluşturmayı sağlayacaktır.
Bu projeler, akademi ve endüstri arasındaki iş birliğini güçlendirerek, ruhsal sağlık alanında önemli ilerlemeler kaydetmeyi hedeflemektedir. Araştırmacılar, hastalarla birlikte çalışarak, onların ihtiyaçlarına yönelik çözümler geliştirmekte ve bu sayede daha iyi sonuçlar elde etmeyi amaçlamaktadır.
Haber ve mental sağlık alanında desteklenen projeler hakkında detaylı bilgi için IHI sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
IHI Programına ait önemli bilgi ve haberleri ortaklığın TÜBİTAK sayfasını ve IHI resmi internet sayfasından takip edebilirsiniz.
IHI Programına başvuru sürecinde TÜBİTAK Uluslararası İşbirliklerine Katılımı Özendirmeye Yönelik Destek ve Ödül Programları’ndan faydalanabilirsiniz.
IHI çağrılarına başvuru yaparak, sağlık alanında çığır açıcı, disiplinler arası ve sektörler arası araştırma ve yenilik faaliyetlerini gerçekleştirecek iş birlikleri kurabilir, hasta odaklı bir araştırma ekosistemine dahil olarak, hastalar ve toplum için somut fayda yaratacak proje ekiplerinde yer alma fırsatı yakalayabilirsiniz.
Ufuk Avrupa Sağlık Kümesi